یازهرا

مناظره علمای شیعه و سنی در حضور فرزند آلب ارسلان سلجوقی- قسمت بیست و یکم
پادشاه گفت: اگر اين گفته‌ها درست باشد، به راستي كه كارهاي عجيبي از آنان سر زده است. حال بگو ببينم، اگر خلافت آن سه نفر باطل و بي‌اعتبار بوده است جانشينان رسول خدا (ص) چه كساني هستند؟

علوي گفت: رسول خدا (ص) به فرمان الهي خلفاي پس از خود را تعيين نموده و در حديثي كه از ايشان آمده است، فرموده‌اند: «خلفاي پس از من دوازده نفر هستند، به عدد نقباي بني اسرائيل؛ و همه‌ي آنان از قريش هستند».[1]

پادشاه از وزير پرسيد: آيا درست است كه رسول خدا (ص) چنين فرموده‌اند؟

وزير گفت: آري

پادشاه گفت: آن دوازده نفر چه كساني هستند؟

عباسي گفت: چهار نفر از آنان شناخته شده و معروف هستند، يعني ابوبكر، عمر، عثمان و علي.

پادشاه گفت: بقيه چطور؟

عباسي گفت: علما در تعيين بقيه‌ي آنها اختلاف نظر دارند[2].

پادشاه گفت: آنان را نام ببر!

شيخ عباسي ساكت ماند و هيچ نگفت.

علوي گفت: اي پادشاه! اكنون اسامي آنان را چنان كه در كتب اهل سنت آمده برايت باز مي‌گويم. آنان عبارتند از علي، حسن، حسين، علي، محمد جعفر، موسي، علي، محمد، علي، حسن و مهدي (عليهم الصلاة و السلام).[3]

شيخ عباسي گفت: جناب پادشاه! شيعيان عقيده دارند كه امام آنان، مهدي، از سال 255 هـ. تا كنون زنده است. آيا چنين امري معقول است؟ آنان معتقدند كه او در آخرالزمان ظهور مي‌كند و زمين را كه از ظلم و جور آكنده است، پر از عدل و داد مي‌كند.

پادشاه خطاب به علوي گفت: آيا شما چنين عقيده‌اي داريد؟

علوي گفت: آري، زيرا رسول خدا (ص) چنين فرموده و راويان سني و شيعه آن را ذكر كرده‌اند.

پادشاه گفت: چگونه ممكن است كه انسان چنين مدت زمان طولاني زنده بماند؟

علوي پاسخ داد: خداوند در قرآن كريم درباره‌ي نوح (ع) مي‌فرمايد: ﴿فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عَامًا﴾[4] آيا خداوند از اين كه كسي را اين اندازه زنده نگاه دارد، ناتوان است؟! مگر نه اين كه مرگ و زندگي در دست خداست و او بر همه كار تواناست؟ از طرفي، پيامبر خدا (ص) كه راستگو و مورد تاييد الهي بوده، چنين فرموده است.

پادشاه از وزير پرسيد: آيا چنان كه علوي مي‌گويد، رسول خدا (ص) درباره‌ي ظهور مهدي خبر داده است؟

وزير گفت: آري، در برخي كتاب‌ها چنين آمده است.[5]

منبع: مناظرات علمای شیعه و سنی

مترجم: مهدی سرحدی

[1] . از رسول خدا (ص) روايت شده كه فرمود: «امور مردم به سامان خواهد بود، تا زماني كه دوازده نفر بر آنان ولايت داشته باشند». در حديث ديگري «دوازده خليفه» ذكر شده است. در روايت ديگري نيز آمده است: اسلام عزيز خواهد بود تا زماني كه دوازده خليفه باشند. (صحيح مسلم، كتاب الاماره)

[2] . فقهاي اهل سنت از تعيين دوازده امامي كه در احاديث به آنها اشاره شده، ناتوان مانده‌اند و تنها بر چهار نفر آنان اتفاق نظر دارند كه به زعم آنان، ابوبكر و عمر و عثمان و علي (ع) هستند، اما در تعيين هشت نفر ديگر اختلاف بسيار دارند.

صدرالدين حنفي گفته است: آن دوازده نفر عبارتند از خلفاي اربعه، معاويه و فرزندش يزيد، عبدالملك مروان و چهار پسرش كه عمر بن عبدالعزيز هم در ميان آنان بوده است. (شرح عقايد طحاويه)

سيوطي گويد: آنان عبارتند از خلفاي اربعه، حسن، معاويه، ابن زبير و عمربن عبدالعزيز. اينها هشت نفر مي‌شوند و مي‌توان مهتدي عباسي را نيز به آنان اضافه كرد … (مقدمه تاريخ الخلفاء)

ابن جوزي گويد: در اين باره بسيار بحث و جستجو كرده و احتمالات مختلف را در نظر آورده ام، اما معناي اصلي روايت را درنيافتم …(كشف المشكل)

ابن حجر عقلاني و قاضي عياض و ديگران نيز چنين گفته‌اند. (فتح الباري، ج 13، ص 181)  چنين به نظر مي‌رسد كه اهل سنت، حديث خلفاي دوازده‌گانه را كاملا سياسي و مطابق با رويدادهايي كه اتفاق افتاده است، تعبير مي‌كنند، در حالي كه عقلا امكان ندارد پيامبر خدا كساني مانند معاويه و يزيد و حكام بني اميه و بني عباس را كه فاسد و فاسق و خونريز بودند، خليفه‌ي خود بداند. (ر.ك: السيف و السياسه، دفاع عن الرسول و موسوعه آل البيت، نوشته صالح الورداني)

[3] . در كتب اهل سنت بيست روايت وارد شده كه در متن آنها، نام دوازده امام شيعه ذكر گرديده است، از آن جمله: فرائدالسمطين، ج4, تذكره ابن جوزي، ص 378؛ ينابيع الموده، ص 442؛ اربعين، تاليف ابومحمدبن ابي فوارس؛ مقتل الحسين، تاليف ابومؤيد؛ منهاج الفاضلين، ص 239؛ دررالسمطين و …

ر.ك: تاريخ ائمه اهل بيت در مروج الذهب مسعودي؛ تاريخ يعقوبي؛ البدايه و النهايه؛ طبقات ابن سعد؛ وفيات الاعيان ابن خلكان؛ و نيز موسوعه آل البيت، تاليف صالح الورداني.

[4]  (نوح) نهصد و پنجاه سال در ميان قوم خود زندگي كرد. عنكبوت، 14.

[5] .