« آرزوهای عمر هنگام مرگ | رد شبهه در باب ولایت » |
مناظره علمای شیعه و سنی در حضور فرزند آلب ارسلان سلجوقی- قسمت سوم
عباسي گفت: يكي از بدعتهاي شما شيعيان آن است كه قرآن را قبول نداريد!
علوي پاسخ داد: برعكس، شما اهل سنت چنين بدعتي نهادهايد و قرآن را باور نداريد، زيرا عقيدهي شما آن است كه قرآن را عثمان گردآوري كرده است. آيا رسول خدا (ص) نسبت به آنچه عثمان دريافت، آگاهي نداشت؟ يعني آن حضرت قرآن را گردآوري نكرد، تا آن كه عثمان به خلافت برسد و اين كار را انجام دهد؟ اگر قرآن كريم در زمان پيامبر (ص) گردآوري نشده بود، چگونه ياران و اصحاب خود را به «ختم قرآن» فرمان ميداد و ميفرمود: هر كس قرآن را ختم كند، فلان اجر و ثواب را خواهد داشت … آيا ممكن است آن حضرت مسلمانان را به ختم قرآن امر كند، در حالي كه قرآن گردآوري نشده است؟ آيا مسلمانان در گمراهي به سر ميبردند و تنها عثمان بود كه آنان را نجات بخشيد؟[1]
پادشاه رو به وزير كرد و گفت: آيا گفتهي علوي صحت دارد و اهل سنت معتقدند كه قرآن را عثمان گردآوري كرده است؟
وزير پاسخ داد: مفسران و تاريخنگاران چنين نقل كردهاند.[2]
علوي گفت: اي پادشاه! بدان كه به عقيدهي شيعيان، قرآن به همين صورت كنوني در زمان پيامبر (ص) گردآوري شده بود و حتي يك حرف هم از آن كاسته يا بدان افزوده نشده است، اما اهل سنت معتقدند كه قرآن مورد تحريف قرار گرفته و مطالبي از آن حذف يا بدان افزوده شده و سورههاي آن جا به جا گرديده است، و اين كه رسول خدا قرآن را گردآوري نكرد، بلكه عثمان وقتي به قدرت رسيد و حاكم شد، قرآن را گردآوري نمود.
عباسي از فرصت استفاده كرد و گفت: شنيديد جناب پادشاه؟ اين مرد، عثمان را «خليفه» نميداند و او را «حاكم» مينامد.
علوي گفت: آري، عثمان خليفه نبود.
پادشاه پرسيد: چرا؟
علوي: زيرا شيعيان معتقدند كه خلافت ابوبكر و عمر و عثمان بيپايه و باطل است.
پادشاه با تعجب و شگفتي پرسيد: چرا چنين ميگويند؟
علوي گفت: زيرا عثمان به حكم شوراي شش نفرهاي كه از سوي عمر تعيين شد، به قدرت رسيد و حتي تمام آن شش نفر نيز عثمان را انتخاب نكردند، بلكه تنها دو يا سه نفر از آنان چنين كردند. پس مشروعيت خلافت عثمان به انتخاب عمر متكي بود. خود عمر نيز بنا بر وصيت ابوبكر به خلافت رسيد. خلافت ابوبكر نيز بر زور و اجبار مبتني بود، چنان كه عمر دربارهي آن گفت: «بيعت مردم با ابوبكر، خطا و لغزشي بود همچون لغزشهاي دوران جاهليت، خداوند مسلمين را از شرّ آن در امان دارد. هر كس ديگر بار [براي تعيين خليفه] چنين كرد، او را بكشيد»[3].
ابوبكر ، خود نيز در اين باره ميگفت: «مرا [از خلافت] معذور داريد، زيرا تا زماني كه علي در ميان شماست، من برترين شخص [براي خلافت] نيستم»[4]. از اين رو، شيعيان معتقدند كه خلافت اين سه نفر، از ابتدا باطل و بياساس بوده است.
پاشده از وزير پرسيد: آيا آن چه علوي به ابوبكر و عمر نسبت ميدهد، صحت دارد؟
نظام الملك گفت: بله، مورخان چنين آوردهاند.
شاه پرسيد: پس چرا ما اين سه نفر را محترم ميشماريم؟
وزير پاسخ داد: به تبعيت از گذشتگان نيكوكار چنين ميكنيم!
عالم علوي خطاب به پادشاه گفت: جناب پادشاه! به وزير بگويي: آيا بايد از حقيقت تبعيت كنيم يا از گذشتگان خويش؟ آيا تقليد از پيشينيان، زماني كه برخلاف حق باشد، مشمول آيهي شريفهي ﴿إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءنَا عَلَى أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَى آثَارِهِم مُّقْتَدُونَ﴾ نميشود؟
پادشاه از عالم علوي پرسيد: اگر اين سه نفر خليفهي رسول خدا (ص) نبودند، پس چه كسي خليفهي آن حضرت است؟
علوي پاسخ داد: خليفهي برحق رسول خدا، امام علي بن ابي طالب (ع) است.
پادشاه گفت: به چه دليل او خليفه است؟
علوي: زيرا رسول خدا (ص)، خودشان علي را به عنوان جانشين معرفي كردند. آن حضرت در موارد متعدد به جانشيني علي اشاره كردند، از جمله در حضور جمع كثيري از مردم در منطقهاي ميان مكه و مدينه به نام غدير خم، دست علي را بالا برده، خطاب به مسلمين فرمودند: «من كنت مولاه فهذا فعلي مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه، وانصر من نصره و اخذل من خذله»؛ «هر كس من مولاي اويم، پس اين علي مولاي اوست. خداوندا! دوست بدار هر كه او را دوست ميدارد و دشمن باش كسي را كه با او دشمني كند، و ياري نما هر كه او را ياري كند و واگذار كسي را كه او را واگذارد». سپس از فراز بلندي پايين آمدند و به مسلمين كه [بنا بر نقل عدهاي از مورخان] تعداد آنان بيش از يكصد و بيست هزار نفر بود، فرمودند: با علي به عنوان اميرمؤمنان مصاحفه و بيعت كنيد. بزرگانِ مسلمانان نيز يكي پس از ديگري آمدند و خطاب به علي عرض كردند: سلام بر تو اي امير مؤمنان. ابوبكر و عمر نيز نزديك آمدند و با علي (ع) به عنوان اميرمؤمنان مصاحفه كردند وگفتند: «سلام بر تو اي اميرمؤمنان، مبارك باد بر تو اي پسر ابوطالب كه مولاي ما و مولاي همهي مردان و زنان باايمان شدي». (بخٍّ بخٍّ لك يا بنَ ابيطالب، اصبحتَ مولايَ و مولي كُلِ مؤمنٍ و مؤمنة).
بنا بر اين، خليفهي برحق رسول خدا (ص)، امام علي بن ابي طالب (ع) است.
پادشاه از وزير پرسيد: آيا گفتههاي علوي صحت دارد؟
وزير گفت: آري، مورخان و مفسران چنين آوردهاند.[5]
پادشاه گفت: صحبت در اين باره كافي است. دربارهي موضوع ديگري بحث كنيد.
منبع:مناظرات علمای شیعه و سنی
مترجم مهدی سرحدی
[1] . مورخان آوردهاند كه عثمان مصحفها را جمع كرد و آنها را آتش زد. بخاري در صحيح"، باب «فضائل القرآن»، بيهقي در سنن، ج 2، ص 41 و كنزالعمال، ج 1، ص 182؛ و طحاوي در مشكل الآثار، ج 3، ص 4 اين واقعه را ذكر كردهاند. به راستي آيا كسي كه قرآن را بسوزاند، شايستهي خلافت است؟ و آيا جنايتي بزرگ تر از اين وجود دارد؟
[2] . علماي اهل سنت عقيده دارند كه پيامبر (ص) رحلت فرمود، در حالي كه قرآن كريم به صورت پراكنده تنها در سينهي اصحاب و حافظان وحي جاي داشت و نخستين بار، ابوبكر با پيشنهاد عمر براي گردآوري قرآن تلاش كرد، سپس عثمان به خلافت رسيد و مصحفها و قرآنهاي مكتوب را كه در نزد صحابه بود، جمع كرد و آنها را سوزاند. و همه را به قرائت قرآني كه خود جمع كرده بود، واداشت. ابن مسعود با عثمان مخالفت كرد و قرآن او را نپذيرفت و صحابه را به پيروي از قرآني كه از رسول خدا نقل شده فراخواند. يكي از دلايل فتنه و شورش عليه عثمان همين بود. = = ر.ك: كتابهاي تاريخ قرآن؛ و صحيح بخاري، كتاب “فضل القرآن"؛ و فتح الباري في شرح صحيح البخاري، ج 13 و نيز كتاب الخدعه (نيرنگ) نوشتهي صالح الورداني.
[3] . الصواعق المحرقه، ابن حجر، ص 8؛ الملل و النحل، شهرستاني؛ الاستيعاب في معرفة الاصحاب، ابن اثير؛ و نيز كتاب «السيف و السياسه» (شمشير و سياست)، نوشته صالح الورداني.
[4] . شرح تجريد الاعتقاد، قوشجي.
[5] . ر. ك: مسند احمد، ج 4، ص 281؛ تفسير كبير، فخر رازي، در تفسير آيهي شريفهي «يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك ..» تاريخ بغداد، خطيب بغدادي، ج 8، ص 209؛ الصواعق المحرقه، ابن حجر، ص 107؛ المستدرك علي الصحيحين، حاكم نيشابوري، ج 3، كتاب معرفه الصحابه، باب فضايل علي؛ والازهار المتناثره علي الاخبار المتواتره، سيوطي.
اين حديث را ترمذي از زيد بن ارقم، طبرني از ابن عمر، بزار از ابوهريره، ابن عساكره از عمربن عبدالعزيز
فرم در حال بارگذاری ...