یازهرا

2 : ایا زن ناقص الایمان است

جواب : ايمان به چند معنا بكار رفته است: گاه ايمان، صرفا به مسأله اعتقاد، اعتقاد جازم و عقيده قلبى.

و آن گره و آن حالت جزم و يقين فكرى اطلاق مى‏شود كه ناشى از تفكر و ناشى از استدلال و ديگر ابزار شناخت است. انسان با تكيه و استفاده از ابزار مختلف شناخت به يك سلسله باورهايى مى‏رسد كه به آن باورها ايمان گفته مى‏شود، اين يك معناى ايمان است. ايمانى كه در اين سخن امام آمده به اين معنا نيست، به دليل تفسيرى كه به دنبالش هست. گاه ايمان، به معناى عمل و مسئوليت‏هاى ناشى از عقيده مى‏آيد، چرا كه ايمان تجلى عقيده در عمل است. وقتى عمل جلوه‏گاه عقيده انسان باشد، به نام ايمان و به اسم ايمان مطرح مى‏شود. ايمام آن اعمال ناشى و سرچشمه گرفته از اعتقاد قلبى انسان است. باز ايمان به اين معنا در قرآن و در متون اسلامى آمده، اما در سخن امام ايمان به اين معنا هم اطلاق نشده است، به علت تفسيرى كه خود امام دارد.

گاهى هم ايمان، به معناى عمل و مسئوليت‏هاى حاكى از اعتقاد است. در بسيارى از موارد، به عمل انسان و مسئوليت‏ها و عقايد باطنى كه آن عمل نشان دهنده و ارائه دهنده آنهاست، ايمان گفته مى‏شود. و معناى چهارمى هم ايمان دارد كه در موارد مختلف هم بكار رفته است. اين بار، ايمان به معناى عمل و مسئوليت‏هايى است كه در مقوله‏هاى حقوقى و در نظام ارزشى و به تعبير ديگر در شرع از انسان خواسته‏اند. به‏دنبال عقايدى كه انسان داشته است، شرع از او به مقتضاى آن عقايد، اين مسئوليت‏ها را خواسته است. ايمان، آن گونه مسئوليت‏هايى است كه شرع بر اساس عقايد انسان از او طلب مى‏كند. ايمان به اين معنا موارد استعمالش كم نيست در سخن امام (ع) ايمان به همين معنا به كار رفته است، چرا كه به دنبالش تفسير شده، «و امّا نقصان ايمانهنّ» يعنى اما اين كه مسئوليت‏هاى زن سبك است، كمتر است، دليلش اينست كه مى‏بينيم اسلام نماز و روزه را در زمان عادت ماهيانه‏اش از او نخواسته است.

مى‏بينيم در اينجا دقيقا ايمان به معناى مسئوليت‏هايى است كه شرع بر اساس عقايد از يك شخص خواسته است. اسلام از زن، مسئوليت‏هاى سنگين نخواسته است. نقصان ايمان به اين معنا و كمبود مسئوليت‏هايى كه بر عهده زن گذاشته شده و نقصان وظائفى كه از زن خواسته شده، نه اهانت به مقام زن است، نه كمبودى در شخصيت زن است و نه چيزى از مقام و منزلت زن مى‏كاهد بلكه اين كم كردن مسئوليت‏ها صرفا از آن تفاوت‏هاى فيزيكى و روحى ناشى مى‏شود.